Wat houdt orgaandonatievervoer in? Ruben de Gram vertelt

Vanaf 30 december 2021 is Witte Kruis de opdracht gegund om het orgaantransport te verzorgen inclusief het vervoer van de transplantatieteams in West- en Zuid-Nederland. Ruben de Gram is sinds kort bij Witte Kruis in dienst als manager orgaandonatievervoer. We vroegen Ruben naar zijn werk voor dit bijzondere nieuwe bedrijfsonderdeel.

Feiten en cijfers orgaandonatievervoer Witte Kruis

• Regio’s: Zuid-Nederland en West-Nederland
• Standplaatsen: Nijmegen, Maastricht, Naaldwijk en Houten
• Chauffeurs in dienst: Circa 40 per 1 januari 2022
• Circa 320 orgaandonatieprocedures per jaar landelijk

Orgaandonatieprocedure in het kort

Een orgaandonatieprocedure kan opgestart worden als duidelijk is dat iemand hersendood is of een infauste prognose heeft en op de IC ligt. Natuurlijk moet er wel toestemming zijn van de donor zelf of van de familie. Als dat het geval is worden er onderzoeken opgestart naar de donor en zijn/haar organen. De orgaandonatiecoördinator (ODC) coördineert dat proces vanuit het ziekenhuis waar de mogelijke donor ligt. De ODC meldt de organen die geschikt zijn voor transplantatie aan bij Eurotransplant, een organisatie die uitzoekt welke patiënt op de wachtlijst medisch het meest geschikt is om een bepaald orgaan te krijgen.

Ook schakelt de orgaandonatiecoördinator het team van orgaandonatievervoer in bij de start van het proces. Het chauffeurs-team van Ruben komt dus al direct in beeld, om te beginnen bij het transport van de ODC en het bloed naar het laboratorium.
Het team orgaandonatievervoer blijft tijdens het hele proces betrokken. Van het eerste moment dat een donor wordt aangemeld tot en met het laatste orgaan dat getransplanteerd wordt. Dat kan wel 48 tot 72 uur duren.

“We zijn een klein bedrijfsonderdeel binnen Witte Kruis, maar wel één met een heel complexe operationele uitvoering.”

In eerste instantie krijgt de coördinerende chauffeur van de IC-orgaandonatiecoördinator een seintje als er een orgaandonatieprocedure opgestart wordt. Deze chauffeur zorgt weer dat de juiste chauffeurs uit het team ingezet worden met ieder een eigen taak. De chauffeurs houden zich tijdens een orgaandonatieprocedure bezig met o.a.:

• De ODC naar het donorziekenhuis te brengen, o.a. om onderzoeken te doen zoals een bloedafname. Daarna óf terug naar ziekenhuis óf terug naar de standplaats in afwachting van het onderzoek. De ODC en coördinerend chauffeur hebben continu contact over de procedure. Als de uitname gepland staat, dan moet het hele uitnameteam opgehaald worden op uiteenlopende locaties.
• De Zelfstandige Uitnameteams (ZUT’s) naar het ziekenhuis te brengen. Een uitnameteam bestaat uit een tal aan specialisten die nieren, lever en alvleesklier uithalen.
• Als ook hart- en/of longdonatie plaatsvindt, komt een apart operatieteam uit het ziekenhuis van de ontvanger dat het hart en/of de longen zelf uitneemt en meeneemt naar het transplantatiecentrum. In dat geval zijn er dus twee of zelfs drie operatieteams betrokken bij de donatieprocedure.
• Na de uitname-operatie worden de organen verpakt en naar het transplantatiecentrum van de ontvanger vervoerd. Per orgaan één auto. Ook worden organen aangesloten en vervoerd op perfusiemachines om de kwaliteit van het orgaan hoog te houden. Dat gebeurt soms in samenwerking met een speciaal team dat bestaat uit perfusionisten en abdominale chirurgen.

Wie is Ruben de Gram?

Ruben is al 14 jaar actief in het orgaandonatievervoer. Na zijn VWO wilde hij graag iets doen met zijn passie voor auto’s. Hij ging aan de slag als servicemonteur bij een bedrijf dat ambulances bouwde. Zo kwam hij in aanraking met orgaantransportauto’s, want ook die bouwde Ruben daar zelf. Daarnaast sprong hij regelmatig bij als orgaantransportchauffeur. Uiteindelijk is Ruben zelf een orgaandonatievervoer-bedrijf gestart in Nijmegen. Dat bedrijf is onder zijn leiding uitgegroeid tot een team met meerdere voertuigen en chauffeurs. Nu vervult Ruben die rol bij Witte Kruis, als manager orgaandonatievervoer van Zuid- én West-Nederland.

“Mijn rol als manager orgaandonatievervoer houdt in dat ik alle processen bewaak. Zo zorg ik dat alle systemen up to date blijven en onderhoud ik contacten met alle stakeholders binnen de orgaandonatieketen. Op die manier zorg ik ervoor dat voertuigen en andere materialen inzetbaar zijn en blijven. Ook werk ik continu aan kwaliteitsverbetering met het team en kijk ik waar innovaties doorgevoerd kunnen worden. Natuurlijk zijn ook administratie en wet- en regelgeving een onderdeel van mijn werk. Hiernaast vinden er aan de medische kant van orgaandonatie continu veranderingen en innovaties plaats waardoor de orgaandonatievervoerketen hierop aangepast moet worden.”

“Orgaandonatievervoer is veel meer dan alleen van a naar b rijden. Het is een logistieke puzzel die elke keer weer in elkaar moet vallen.”

Uitdagingen in het werk

“Procedures lopen vaak wel 48 tot soms zelfs 72 uur. Daar komt zoveel bij kijken. Er is altijd een coördinerend chauffeur die als spin in het web alle vervoersbewegingen tijdens de procedure coördineert. Bij een procedure zijn soms wel 9 auto’s met chauffeurs nodig. In totaal hebben we 17 voertuigen klaar staan in de herkenbare striping van de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS). Dat moet ook wel, want regelmatig lopen er twee of meer procedures tegelijk.

Orgaandonatieprocedures kunnen ook interregionaal of soms zelfs internationaal zijn. Dan zorgen wij dat er een chauffeur klaar staat bij het vliegveld om een orgaan zo snel mogelijk in het betreffende ziekenhuis te krijgen. Dat zijn allemaal logistieke uitdagingen. En denk maar eens aan chauffeurs die gewisseld moeten worden halverwege een procedure omdat hun maximale arbeidstijd erop zit. Of dat een nier geparkeerd wordt in een ziekenhuis en je als vervoerder niet weet óf, wanneer en waarheen de nier gebracht moet worden.”

Het komt ook voor dat procedures niet geëffectueerd kunnen worden omdat organen afvallen. Bijvoorbeeld omdat de leverwaarde niet goed blijkt, omdat een patiënt niet op ‘op tijd’ overlijdt waardoor organen niet bruikbaar zijn, of omdat familie toch nog afhaakt als bijvoorbeeld blijkt dat er maar één orgaan voor donatie overblijft na het onderzoek.”

Het mooiste aan orgaandonatievervoer

“Het is bijzonder dat die logistieke puzzel elke keer weer in elkaar valt met alle partijen. En dat je daadwerkelijk de kans krijgt om iemands laatste wens te vervullen. Een wens die mogelijk weer een hele mooie start is voor iemand anders.”

Meer informatie?

Klik hier voor meer informatie over orgaandonatievervoer van Witte Kruis.